Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην προσχολική και σχολική ηλικία

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην προσχολική και σχολική ηλικία

Οι γονείς χρειάζεται να αρχίσουν να μιλούν με το παιδί όσο πιο νωρίς μπορούν για θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και καθώς μεγαλώνει να φροντίζουν να εμπλουτίζουν τις γνώσεις του και να καλλιεργούν σε περισσότερο βάθος σχετικές στάσεις και δεξιότητες. Παρακάτω παρατίθενται ενδεικτικά όσα θα μπορούσαν οι γονείς να «μάθουν» στο παιδί τους σε κάθε ηλικία. Είναι, όμως, εξαιρετικά σημαντικό να τονιστεί ότι τα ηλικιακά όρια δεν είναι αυστηρά, ούτε και απόλυτα. Ανάλογα με την κάθε περίπτωση παιδιού μπορεί ένας γονέας να θίξει ένα θέμα νωρίτερα ή αργότερα στην ηλικία. 

Προσχολική ηλικία 

Τα μικρά παιδιά ενδιαφέρονται πολύ για το σώμα τους, ήδη από την ηλικία των 2-3 ετών. Σε ηλικία 2-6 ετών αρχίζουν και οι πρώτες ερωτήσεις, προς τη μητέρα κυρίως, που συνήθως είναι: «Γιατί φουσκώνει η κοιλιά σου μαμά;», «Γιατί το τάδε κοριτσάκι δεν έχει πουλάκι;» κ.α. 

Ενδεικτικές ερωτήσεις μικρών παιδιών:

~  Μαμά, που είναι τα μωράκια πριν γεννηθούν; 

Εδώ, η απάντησή μπορεί να είναι πολύ απλή και ταυτόχρονα ξεκάθαρη. Εξηγήστε τους, ότι στην κοιλίτσα της μαμάς υπάρχει μια μικρή θήκη, που εκεί τρώει και ζει το μωράκι μέχρι να γεννηθεί μετά από μήνες.

~  Πώς μπαίνει το μωρό στην κοιλιά της μαμάς;  

Εξηγήστε του ότι για να γεννηθεί ένα μωράκι, χρειάζονται ο μπαμπάς και η μαμά, για να έρθουν σε επαφή τα σώματά τους. Μέσα στην κοιλίτσα της γυναίκας υπάρχει μια μικρή θήκη που έχει ωάρια, που είναι σαν αυγουλάκια. Όταν το σπέρμα του άνδρα ενωθεί με το αυγό της γυναίκας, τότε αρχίζει σιγά - σιγά να μεγαλώνει το μωράκι.

~  Πώς βγαίνει το μωράκι από την κοιλιά της μαμάς; 

Το μωρό μένει στην κοιλιά της μαμάς για κάποιους μήνες, μέχρι να μεγαλώσει αρκετά ώστε να είναι έτοιμο να βγει από την κοιλίτσα της και να έρθει στον κόσμο. Για να βγει, όμως, από την κοιλιά της, πρέπει να μεγαλώσει ο κόλπος της και να σπρώξει αρκετά ώστε να βγει έξω. Αν η μαμά δυσκολευτεί πολύ ή έχει κάποιο πρόβλημα, μπορεί ο γιατρός να βγάλει το μωράκι κατευθείαν από την κοιλιά της με μια τομή που θα κάνει εκεί. Αυτή η διαδικασία λέγεται καισαρική.

~  Τι είναι το σεξ; 

Την πρώτη φορά που θα σας ρωτήσει το παιδάκι σας, τι είναι το σεξ και είναι ακόμα πολύ μικρό για να του μιλήσετε για αυτό με συγκεκριμένους όρους, μπορείτε να του πείτε απλώς, ότι όταν οι μεγάλοι αγαπιούνται, η σεξουαλική επαφή είναι ένας τρόπος να εκφράσουν αυτήν τους την αγάπη. Έτσι, αγκαλιάζονται και φιλιούνται. 

Οι απαντήσεις στα παιδιά αυτής της ηλικίας θα πρέπει να είναι απλές και σωστές, αλλά να περιορίζονται στην ερώτηση. Επίσης, θα πρέπει να είναι καθησυχαστικές, για παράδειγμα ότι τα αγόρια είναι διαφορετικά φτιαγμένα από τα κορίτσια, ώστε να μη δημιουργούνται προβλήματα ζήλιας ή φόβου, μιας και μερικά κορίτσια ζηλεύουν που δεν έχουν πουλάκι.

Στις ηλικίες αυτές, επίσης, καλό είναι να απαντάμε στην συμβολική γλώσσα του παιδιού, με απλοϊκό και ταυτόχρονα συγκεκριμένο τρόπο, για παράδειγμα ότι η κοιλιά της μαμάς είναι ένα ζεστό σπιτάκι μέσα στο οποίο μεγαλώνει το μωρό μέχρι να έρθει στον κόσμο και σε αυτό βοηθάει και ο μπαμπάς για να γίνει. Τα μικρά παιδιά πρέπει να μάθουν ότι τα γεννητικά όργανα είναι μέρη του σώματός μας που θεωρούνται αυστηρά προσωπικά, για αυτό και τα έχουμε καλυμμένα με τα ρούχα μας, ότι δεν είναι σωστό να αγγίζουν τα γεννητικά τους όργανα σε δημόσιους χώρους και ότι μπορούν να χαϊδεύουν, να αγκαλιάζουν και να φιλούν ο ένας τον άλλο για να εκφράσουν την αγάπη τους σε μέλη της οικογένειας, σε συγγενείς και σε φίλους. Ωστόσο, θα πρέπει τα παιδιά να ξέρουν ότι δεν θα πρέπει να επιτρέπουν σε κανέναν να αγγίζει ή να χαϊδεύει τα γεννητικά τους όργανα και να μην έχουν με ξένους σωματική επαφή, που νιώθουν ότι τους ενοχλεί. Ειδικότερα στα παιδιά ως 4 ετών πρέπει να δίνεται σημασία: 

  • στην ορθή ονομασία από το παιδί όλων των εξωτερικών μερών του σώματος,
  • στην επεξήγηση προς το παιδί των σωματικών διαφορών ανάμεσα στα δύο φύλα,
  • στην αποδοχή της συνήθειας του παιδιού να εξερευνά το σώμα του
  • στην έναρξη με το παιδί συζητήσεων σχετικά με την ανάγκη για προστασία του εαυτού του και του σώματός του από ανεπιθύμητα αγγίγματα και άλλες συμπεριφορές που το κάνουν να νιώθει άβολα. 

Αντίστοιχα, στην ηλικία των 4 ως 6 ετών πρέπει να συζητιέται με το παιδί:

  • από πού έρχονται τα μωρά (συζήτηση για τη σύλληψη ενός μωρού, την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, με απλή αλλά σωστή γλώσσα, χωρίς λεπτομέρειες),
  • τα όρια που πρέπει να έχει ως προς το ποια γλώσσα και συμπεριφορά είναι κοινωνικά αποδεκτή (λεξιλόγιο, χειρονομίες, συνήθειες)
  • τα όρια σε σχέση με το χειρισμό του σώματός του (τι είναι ασφαλές και τι όχι, τι είναι αποδεκτό και τι όχι),
  • συμπεριφορές που πρέπει να γίνονται σε ιδιωτικό χώρο και όχι δημόσια,
  • συνεχίζουμε να επισημαίνουμε στο παιδί ότι το σώμα του ανήκει μόνο σε αυτό και ότι μπορεί και πρέπει να αρνηθεί οποιαδήποτε συμπεριφορά προέρχεται από κάποιον άλλο και το κάνει να νιώθει άβολα και άσχημα, ακόμα και αν αυτός ο άλλος είναι μέλος της οικογένειας. 

Σχολική ηλικία

Οι καλύτερες ηλικίες για μαθήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι οι ηλικίες 8-12 ετών. Τα παιδιά αυτής της ηλικιακής ομάδας χρειάζονται πλέον λεπτομερείς πληροφορίες. Συγκεκριμένα τα κορίτσια ενδιαφέρονται να μάθουν για το τι συμβαίνει στο σώμα τους (έμμηνος ρύση, εγκυμοσύνη, αύξηση στήθους κ.α.), ενώ τα αγόρια για το ρόλο τους στη διαδικασία της αναπαραγωγής και της γέννησης ενός παιδιού κ.α.

Οι ερωτήσεις εδώ είναι είτε απλές, είτε περίπλοκες, όπως π.χ. πονάει κανείς κατά την περίοδο, τι είναι οι όρχεις, τι δουλειά κάνουν, τι δουλειά κάνει η μήτρα, γιατί έρχεται η έμμηνος ρύση, πως γίνονται τα δίδυμα κ.λπ. Πρέπει να τονιστεί ότι ο γονέας θα πρέπει με σοβαρότητα και χωρίς γέλια να ενημερώσει σωστά το παιδί. Είναι σημαντικό το παιδί να αποκτήσει την εμπιστοσύνη αυτού που θα τον ενημερώσει, γιατί σε αντίθετη περίπτωση δεν θα ρωτήσει πάλι. Έτσι, θα προσπαθήσει να ενημερωθεί από άλλη πηγή, που πιθανόν να μην είναι και η καταλληλότερη.

Σοβαρότητα, υπευθυνότητα, αλήθεια, δόμηση εμπιστοσύνης, είναι το μυστικό για τη σωστή σεξουαλική ενημέρωση των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας. Το παιδί σε αυτή την ηλικία θα πρέπει να καταλάβει τη σημασία της ιδιωτικής ζωής.

Ειδικότερα, σε ένα παιδί ηλικίας 6 ως 9 ετών μπορούμε να μιλήσουμε για:

  • τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα (συμπεριφορά, συνήθειες, κοινωνικά αποδεχτές τάσεις),
  • το μηχανισμό της αναπαραγωγής με περισσότερες λεπτομέρειες,
  • τα όρια που σχετίζονται με το σεβασμό των προσωπικών στιγμών του ιδίου και των άλλων σε ιδιωτικό χώρο, 
  • την ανοχή και το σεβασμό που πρέπει να επιδεικνύουμε προς τους άλλους ανεξάρτητα αν είναι διαφορετικοί από εμάς με οποιονδήποτε τρόπο,
  • θέματα αυτοσεβασμού,
  • θέματα που αποτελούν κοινωνικά ταμπού,
  • θέματα που σχετίζονται με τα στερεότυπα των φύλων
  • την έννοια της φιλίας, της αγάπης και των αντίστοιχων σχέσεων που κτίζουν οι άνθρωποι.

Στις ηλικίες 9-12 ετών οι γονείς χρειάζεται να συζητούν με το παιδί για τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές της προεφηβείας καθώς και θέματα που απασχολούν τα παιδιά με στόχο να τα διαφωτίσουν και να τα καθησυχάσουν όπως:

  • η ιδέα που έχουν για το σώμα τους (θέματα αυτοεικόνας, αυτοεκτίμησης κ.λπ.),
  • η ανησυχία τους για το αν είναι φυσιολογικοί εξαιτίας των ξαφνικών αλλαγών που νιώθουν ότι βιώνουν (περίοδος, ονείρωξη, αλλαγές στο σώμα, στη φωνή κ.λπ.),
  • η αμηχανία τους να συζητήσουν θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα παρόλο που θα το ήθελαν πολύ,
  • θέματα που σχετίζονται με νέες σκέψεις και νέα συναισθήματα που τους απασχολούν (οι φιλίες, το φλερτ κ.λπ.).

Ο βασικότερος στόχος σε αυτή την ηλικία είναι οι γονείς να θέσουν τη σχέση τους με το παιδί τους σε νέες, πιο γερές βάσεις, με στόχο να καταφέρουν να την διατηρήσουν δυνατή κατά τη διάρκεια των δύσκολων χρόνων της εφηβείας.

Η Εκπαιδευτική Σειρά «Δέντρο της ζωής»

Το «Δέντρο της ζωής» δημιουργήθηκε στη Γαλλία το 1991-1992 και είναι μια σειρά από μαθήματα σεξουαλικής ενημέρωσης για παιδιά 4 έως 12 ετών. Αποτελείται από 20 βιντεάκια, χωρισμένα σε τρία μέρη τα οποία μπορείτε να τα παρακολουθήσετε στο διαδίκτυο.

Θέμα: Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην προσχολική και σχολική ηλικία

Δεν βρέθηκαν σχόλια.

Νέο σχόλιο