Η σχολική ή μέση παιδική ηλικία, η οποία προσδιορίζεται χρονικά από τα 6 μέχρι τα 12 χρόνια της ζωής, αποτελεί ένα διάστημα στο οποίο επιτελούνται σημαντικές βιολογικές και γνωστικές αλλαγές στην αναπτυξιακή πορεία ενός ανθρώπου. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζονται από ένα μεγάλο πλήθος παραγόντων, τόσο γενετικών όσο και περιβαλλοντικών. Ειδικά όσον αφορά την ανάπτυξη της προσωπικότητας και τις διαπροσωπικές σχέσεις του παιδιού, το περιβάλλον φαίνεται ότι μπορεί να ασκήσει καθοριστική επίδραση. Η οικογένεια, το σχολείο, η ομάδα των συνομηλίκων, όλα συνδέονται στενά με τις προοπτικές του παιδιού για την μετέπειτα ζωή του. Σημαντικά θέματα που «αποφασίζονται» στο οικογενειακό περιβάλλον είναι η αγωγή του παιδιού, οι κανόνες πειθαρχίας, τα κίνητρα για επίδοση και επιτυχία, ο αυτοέλεγχος και η αυτοεκτίμηση του παιδιού. Όλα τα παραπάνω συνδέονται με χαρακτηριστικά της οικογένειας, όπως η στοργή για το παιδί, η καλή επικοινωνία των μελών της, η χρήση γονεϊκών προτύπων συμπεριφοράς κ.τ.λ.
Βιολογική ανάπτυξη
Η βιολογική είναι η πλευρά ανάπτυξης με τις λιγότερες ποσοτικές, αλλά με πολλές ποιοτικές αλλαγές. Καθώς τα παιδιά διέρχονται το τελευταίο στάδιο της νηπιακής ηλικίας αρχίζουν να εμφανίζουν ορισμένες βιολογικές και φυσιολογικές μεταβολές, οι οποίες εντοπίζονται ακόμη και με την απλή παρατήρηση. Το ύψος και το βάρος τους αυξάνονται, η μυϊκή τους δύναμη ενισχύεται, ενώ παρατηρείται σαφής αλλαγή και στα χαρακτηριστικά του προσώπου τους. Οι μεταβολές αυτές πολλαπλασιάζονται μετά τα έκτα τους γενέθλια και διαφέρουν από άτομο σε άτομο, καθώς επηρεάζονται από τη διατροφή, το βιοτικό επίπεδο της οικογένειας, ακόμη και τις διάφορες ασθένειες που μπορεί να προσβάλλουν το παιδί.
Εκτός των εξωτερικών αλλαγών στις αρχές της περιόδου της μέσης παιδικής ηλικίας, εμφανίζεται και ουσιαστική πρόοδος στην βιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς αυξάνεται η μυελίνωση του μετωπιαίου φλοιού, αυξάνονται οι συνάψεις στις απολήξεις των νευρώνων, ενεργοποιώντας έτσι την ηλεκτρική τους δραστηριοποίηση και εντοπίζεται μεγαλύτερος συντονισμός μεταξύ των διάφορων εγκεφαλικών περιοχών. Προς το τέλος της σχολικής ηλικίας, περίπου στο 10ο-11ο έτος, εμφανίζονται σε μερικά κορίτσια τα πρώτα σημάδια της επερχόμενης ήβης. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν συνήθως ανάπτυξη του στήθους και μερικές φορές πρώιμη έμμηνη ρύση. Λίγο αργότερα, στο 12ο έτος, μεγάλο ποσοστό κοριτσιών έχει ήδη μπει στην εφηβεία, όπως φαίνεται και από την εντυπωσιακή αύξηση του ύψους. Από την άλλη, στο 10ο έτος τα αγόρια χάνουν την υπεροχή στις σωματικές διαστάσεις, την οποία είχαν έναντι των κοριτσιών σε όλα τα προηγούμενα χρόνια, για να την επανακτήσουν πάλι, μόνιμα πλέον, με την ενήβωση (το 14ο έτος).
Κινητική ανάπτυξη
Παράλληλα με την ανάπτυξη του παιδιού βελτιώνεται και ο συντονισμός των κινήσεών του, όπως και η κινητική τους δεξιότητα (γραφή, χειροτεχνία, εκμάθηση μουσικών οργάνων, εκμάθηση χορού). Το παιδί σχολικής ηλικίας μπορεί να εμπλακεί σε κάθε είδους κίνηση, πράγμα που είναι εμφανές στα παιχνίδια του. Η ποικίλη κινητικότητα και η δυνατότητα για έλεγχο του σώματός του επιτρέπουν να μάθει δεξιότητες που έχει και ο ενήλικος, όπως να κάνει ποδήλατο. Η κινητική ανάπτυξη εμφανίζει διαφορετική ένταση στα δύο φύλα. Τα αγόρια τα καταφέρνουν καλύτερα σε δραστηριότητες που απαιτούν μυϊκή δύναμη, ενώ τα κορίτσια σε εκείνες που διακρίνονται για λεπτές κινητικές δεξιότητες, όπως είναι η ζωγραφική, η ισορροπία κλπ.
Γνωστική ανάπτυξη
Στο νοητικό τομέα πραγματοποιούνται σημαντικές αλλαγές, καθώς το παιδί εγκαταλείπει τον εγωκεντρισμό και τη διαισθητική λογική της νηπιακής ηλικίας και αποκτά μια πιο συνεπή και σταθερή λογική. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου ως προς τη γνωστική ανάπτυξη είναι η αποκέντρωση της αντίληψης και η κατάκτηση γνωστικών λογικών σχημάτων (π.χ. σχέσεις ανισότητας, έννοια αριθμού, βάρους, όγκου κ.α). Η σκέψη, όμως, δεν έχει ακόμα τελειοποιηθεί, καθώς παραμένει «δέσμια της συγκεκριμένης πραγματικότητας», δηλαδή το παιδί μπορεί να επεξεργαστεί λογικά ό,τι βρίσκεται στα πλαίσια της καθημερινότητάς του και όχι αφηρημένες έννοιες. Στην ηλικία αυτή παρατηρούμε και τις μεγαλύτερες διαφορές στο επίπεδο νοημοσύνης ανάμεσα στα παιδιά, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στις σχολικές τους επιδόσεις.
